Ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη είναι ένας σημαντικός διακρατικός φορέας ο κύριος στόχος του οποίου είναι η διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας στην ήπειρο. Η ιστορία αυτής της δομής έχει πάνω από μία δεκαετία. Αλλά η πραγματική αποτελεσματικότητα των εργασιών του οργανισμού έχει συζητηθεί εδώ και πολύ καιρό. Ας δούμε τι είναι ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, να μάθετε τους κύριους στόχους και τις λειτουργίες του, καθώς και ένα σύντομο ιστορικό των δραστηριοτήτων του.
Ιστορία της δημιουργίας
Πρώτα απ 'όλα, θα ανακαλύψουμε υπό ποιες συνθήκες δημιουργήθηκε ο ΟΑΣΕ.
Η ιδέα της σύγκλησης μιας συνάντησης των εκπροσώπων του κράτους που θα επεξεργάζεται τις γενικές αρχές της διεθνούς πολιτικής στην περιοχή εκφράστηκε για πρώτη φορά στο Βουκουρέστι το 1966 από εκπροσώπους ευρωπαϊκών χωρών από το σοσιαλιστικό στρατόπεδο που ήταν μέλη της μονάδας ATS. Αργότερα αυτή η πρωτοβουλία υποστηρίχθηκε από τη Γαλλία και ορισμένα άλλα δυτικά κράτη. Αλλά η αποφασιστική συμβολή στη θέση της Φινλανδίας. Ήταν αυτή η χώρα που πρότεινε τη διεξαγωγή αυτών των συναντήσεων στην πρωτεύουσα της, το Ελσίνκι.
Μια προκαταρκτική φάση διαβούλευσης έλαβε χώρα από τον Νοέμβριο του 1972 έως τον Ιούνιο του 1973. Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε από αντιπροσώπους από 33 ευρωπαϊκές χώρες, καθώς και από τον Καναδά και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Σε αυτό το στάδιο, εκπονήθηκαν γενικές συστάσεις για περαιτέρω συνεργασία, καταρτίστηκαν οι κανόνες και η ατζέντα των διαπραγματεύσεων.
Άμεσα η πρώτη συνάντηση έγινε στις αρχές Ιουλίου 1973. Από την ημερομηνία αυτή συνηθίζεται να παρακολουθείτε τις δραστηριότητες του ΟΑΣΕ. Σε αυτό το στάδιο, συμμετείχαν στη συζήτηση οι υπουργοί Εξωτερικών από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες εκτός από την Αλβανία και δύο χώρες της Βόρειας Αμερικής. Τα σημεία επαφής εντοπίστηκαν σε σημαντικά θέματα, όπως αντικατοπτρίζονται στις τελικές συστάσεις.
Κατά το δεύτερο στάδιο, το οποίο πραγματοποιήθηκε στη Γενεύη από τον Σεπτέμβριο του 1973 μέχρι τον Ιούλιο του 1975, εκπρόσωποι των συμβαλλομένων χωρών διευκρίνισαν τα σημαντικότερα σημεία της κοινής συνεργασίας, ώστε να καλύψουν όσο το δυνατόν περισσότερο τα συμφέροντα όλων των συμμετεχόντων, καθώς και να συντονίσουν όλα τα αμφισβητούμενα θέματα.
Η άμεση υπογραφή της τελικής πράξης έλαβε χώρα στα τέλη Ιουλίου - αρχές Αυγούστου 1975 στο Ελσίνκι. Οι κορυφαίοι ηγέτες και των 35 συμβαλλομένων χωρών συμμετείχαν σε αυτήν. Η τελική συμφωνία ονομάστηκε επίσημα ως Τελική Πράξη της CSCE και ανεπίσημα ονομαζόταν συνήθως Συμφωνίες του Ελσίνκι.
Βασικές διατάξεις των Συμφωνιών του Ελσίνκι
Το τελικό έγγραφο των Συμφωνιών του Ελσίνκι συνέδεσε επισήμως τα αποτελέσματα του Β Παγκοσμίου Πολέμου. Επιπλέον, αναπτύχθηκαν 10 βασικές αρχές των διεθνών νομικών σχέσεων. Μεταξύ αυτών, πρέπει να επισημανθεί η αρχή του απαραβίαστου των υφιστάμενων εδαφικών συνόρων των ευρωπαϊκών χωρών, η μη παρέμβαση, η ισότητα των κρατών, ο σεβασμός των θεμελιωδών ανθρωπίνων ελευθεριών, το δικαίωμα των εθνών να αποφασίζουν για τη μοίρα τους.
Επιπλέον, εκπονήθηκαν γενικές συμφωνίες για τις σχέσεις στον πολιτιστικό, στρατιωτικο-πολιτικό, νομικό και ανθρωπιστικό τομέα.
Περαιτέρω ανάπτυξη του οργανισμού
Έκτοτε, το Συμβούλιο για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (CSCE) άρχισε τακτικά να συνεδριάζει. Οι συναντήσεις πραγματοποιήθηκαν στο Βελιγράδι (1977-1978), στη Μαδρίτη (1980-1983), στη Στοκχόλμη (1984), καθώς και στη Βιέννη (1986).
Ένα από τα πιο εικονικά ήταν η συνάντηση στο Παρίσι τον Σεπτέμβριο του 1990, στην οποία συμμετείχαν η κορυφαία ηγεσία των συμμετεχουσών χωρών. Ενέκρινε το περίφημο Χάρτη του Παρισιού, το οποίο σημάδεψε το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, υπέγραψε συνθήκη για τα όπλα και διατύπωσε σημαντικά οργανωτικά ζητήματα για περαιτέρω διαβουλεύσεις.
Στη συνάντηση της Μόσχας το 1991, εγκρίθηκε διάταγμα για την προτεραιότητα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έναντι των εθνικών νόμων.
Το 1992, σε συνάντηση στο Ελσίνκι, η ΔΣΣΑ αναδιαμορφώθηκε. Αν νωρίτερα, στην πραγματικότητα, ήταν ένα φόρουμ για την επικοινωνία μεταξύ της ηγεσίας των κρατών μελών, τότε από εκείνη την στιγμή άρχισε να μετατρέπεται σε μια πλήρη μόνιμη οργάνωση. Την ίδια χρονιά, μια νέα θέση εισήχθη στη Στοκχόλμη - ο Γενικός Γραμματέας της ΔΑΣΕ.
Το 1993, σε συνάντηση στη Ρώμη, συμφωνήθηκαν συμφωνίες για τη σύσταση μόνιμης επιτροπής, όπου οι συμμετέχουσες χώρες έστειλαν εκπροσώπους που εκπροσωπούνταν.
Έτσι, η ΔΑΣΕ άρχισε να αποκτά όλο και περισσότερο τα χαρακτηριστικά μιας οργανώσεως που λειτουργεί διαρκώς. Για να ευθυγραμμιστεί το όνομα με την πραγματική μορφή, το 1994 στη Βουδαπέστη αποφασίστηκε ότι τώρα η ΔΑΣΕ δεν θα ονομάζεται τίποτα περισσότερο από τον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ). Η διάταξη αυτή τέθηκε σε ισχύ από τις αρχές του 1995.
Στη συνέχεια, πραγματοποιήθηκαν σημαντικές συνεδριάσεις των αντιπροσώπων του ΟΑΣΕ στη Λισαβόνα (1996), Κοπεγχάγη (1997), Όσλο (1998), Κωνσταντινούπολη (1999), Βιέννη (2000), Βουκουρέστι (2001), Λισαβόνα (2002) 2004), Λιουμπλιάνα (2005), Αστάνα (2010). Τα φόρουμ αυτά συζήτησαν θέματα περιφερειακής ασφάλειας, τρομοκρατίας, αποσχιστοποίησης και ζητημάτων ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Πρέπει να σημειωθεί ότι, από το 2003, η Ρωσία στον ΟΑΣΕ έχει λάβει θέση που συχνά διαφέρει από τη γνώμη των περισσοτέρων άλλων συμμετεχουσών χωρών. Για το λόγο αυτό, πολλές κοινές λύσεις αποκλείονται. Κάποτε, μίλησε καν για ενδεχόμενη απόσυρση της Ρωσικής Ομοσπονδίας από την οργάνωση.
Στόχοι
Οι κύριοι στόχοι που έχουν θέσει οι χώρες του ΟΑΣΕ είναι η επίτευξη ειρήνης και σταθερότητας στην Ευρώπη. Για να επιτελέσει αυτό το καθήκον, ο οργανισμός συμμετέχει ενεργά στην επίλυση των συγκρούσεων μεταξύ των εξουσιών και στα συμμετέχοντα κράτη, ελέγχει τη διάδοση των όπλων και προβαίνει σε προληπτικά διπλωματικά μέτρα για την πρόληψη πιθανών συγκρούσεων.
Ο οργανισμός παρακολουθεί την οικονομική κατάσταση και το περιβάλλον στην περιοχή, καθώς και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ευρώπη. Οι δραστηριότητες του ΟΑΣΕ αποσκοπούν στην παρακολούθηση των εκλογών στις συμμετέχουσες χώρες στέλνοντας τους παρατηρητές τους σε αυτές. Η οργάνωση ενθαρρύνει την ανάπτυξη δημοκρατικών θεσμών.
Χώρες μέλη
Η Ευρώπη έχει τη μεγαλύτερη εκπροσώπηση στον οργανισμό. Ο ΟΑΣΕ έχει συνολικά 57 χώρες μέλη. Εκτός από την Ευρώπη, δύο χώρες της Βόρειας Αμερικής (Καναδάς και ΗΠΑ), καθώς και ορισμένες ασιατικές χώρες (Μογγολία, Ουζμπεκιστάν, Τατζικιστάν, Τουρκμενιστάν κλπ.) Συμμετέχουν άμεσα σε αυτήν την οργάνωση.
Αλλά η κατάσταση του συμμετέχοντος δεν είναι η μόνη που υπάρχει σε αυτήν την οργάνωση. Οι εταίροι για συνεργασία είναι το Αφγανιστάν, η Τυνησία, το Μαρόκο, το Ισραήλ και πολλά άλλα κράτη.
Η δομή των οργάνων του ΟΑΣΕ
Ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη διαθέτει μάλλον εκτεταμένη δομή διαχείρισης.
Για την επίλυση των σημαντικότερων ζητημάτων παγκόσμιας φύσης, συγκαλείται η διάσκεψη κορυφής των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων. Οι αποφάσεις αυτού του σώματος είναι υψίστης σημασίας. Πρέπει όμως να σημειωθεί ότι η τελευταία φορά που πραγματοποιήθηκε μια τέτοια συνάντηση το 2010 στην Αστάνα, και πριν από αυτό μόνο το 1999.
Σε αντίθεση με τη Σύνοδο Κορυφής, το Συμβούλιο των Υπουργών Εξωτερικών συνεδριάζει ετησίως. Εκτός από τη συζήτηση των πιο σημαντικών ζητημάτων, τα καθήκοντά του περιλαμβάνουν την εκλογή του Γενικού Γραμματέα του οργανισμού.
Το Μόνιμο Συμβούλιο του ΟΑΣΕ είναι το κύριο όργανο αυτής της οργάνωσης, η οποία εργάζεται σε συνεχή βάση και συνεδριάζει κάθε εβδομάδα στη Βιέννη. Συζητά τα ζητήματα που τίθενται και λαμβάνει αποφάσεις σχετικά με αυτά. Αυτό το σώμα διευθύνεται από τον σημερινό πρόεδρο.
Επιπλέον, τα σημαντικά διαρθρωτικά όργανα του ΟΑΣΕ είναι η Κοινοβουλευτική Συνέλευση, η Υπηρεσία Δημοκρατικών Θεσμών και το Φόρουμ για τη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας.
Τα πρώτα πρόσωπα του ΟΑΣΕ είναι ο Προεδρεύων και ο Γενικός Γραμματέας. Θα μιλήσουμε περισσότερο για τη σημασία αυτών των θέσεων και για ορισμένα από τα διαρθρωτικά όργανα του ΟΑΣΕ.
Προεδρεύων
Ο Πρόεδρος του Συμβουλίου είναι υπεύθυνος για τη διαχείριση και οργάνωση των σημερινών δραστηριοτήτων του ΟΑΣΕ.
Αυτή η θέση κατέχει ο Υπουργός Εξωτερικών της χώρας που προεδρεύει του ΟΑΣΕ φέτος. Το 2016, αυτή η αξιόλογη αποστολή εκτελείται από τη Γερμανία, πράγμα που σημαίνει ότι ο υπουργός Εξωτερικών του ΟΑΣΕ Φ.- Β. Είναι ο πρόεδρος του ΟΑΣΕ. Stunmeier. Το 2015, η θέση διεξήχθη από τον εκπρόσωπο της Σερβίας, Ίβιτσα Ντάτσιτς.
Τα καθήκοντα του προέδρου περιλαμβάνουν τον συντονισμό των εργασιών των οργάνων του ΟΑΣΕ, καθώς και την εκπροσώπηση του οργανισμού σε διεθνές επίπεδο. Για παράδειγμα, η Ivitsa Dachich το 2015 ανέλαβε ενεργό ρόλο στην επίλυση της ένοπλης σύγκρουσης στην Ουκρανία.
Γενικός Γραμματέας
Η δεύτερη πιο σημαντική θέση στην οργάνωση είναι ο Γενικός Γραμματέας. Η εκλογή σε αυτή τη θέση διεξάγεται ανά τριετία από το Συμβούλιο Υπουργών. Ο σημερινός Γενικός Γραμματέας είναι ο Ιταλός Lamberto Zannier.
Η εξουσία του Γενικού Γραμματέα περιλαμβάνει την ηγεσία της γραμματείας του οργανισμού, δηλαδή είναι στην πραγματικότητα ο επικεφαλής της διοίκησης. Επιπλέον, το πρόσωπο αυτό ενεργεί ως εκπρόσωπος του ΟΑΣΕ κατά την απουσία του σημερινού προέδρου.
Κοινοβουλευτική Συνέλευση
Η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του ΟΑΣΕ περιλαμβάνει εκπροσώπους από όλα τα 57 μέλη της. Η δομή αυτή ιδρύθηκε το 1992 ως διακοινοβουλευτική οργάνωση. Αποτελείται από περισσότερους από 300 βουλευτές, οι οποίοι ανατίθενται από τα κοινοβούλια των συμμετεχουσών χωρών.
Η έδρα αυτής της αρχής βρίσκεται στην Κοπεγχάγη. Τα πρώτα πρόσωπα της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης είναι ο πρόεδρος και ο γενικός γραμματέας.
Το PACE έχει μια μόνιμη και τρεις εξειδικευμένες επιτροπές.
Κριτική
Πρόσφατα, η κριτική της οργάνωσης έχει ενταθεί. Πολλοί ειδικοί υποστηρίζουν ότι προς το παρόν ο ΟΑΣΕ δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει πραγματικά σημαντικές προκλήσεις και πρέπει να μεταρρυθμιστεί. Λόγω της φύσης της λήψης αποφάσεων, πολλές αποφάσεις που υποστηρίζονται από την πλειοψηφία των μελών ενδέχεται να εμποδίζονται από μια μειοψηφία.
Επιπλέον, υπάρχουν προηγούμενα όταν δεν εφαρμόζονται ακόμη και οι αποφάσεις του ΟΑΣΕ.
