Η πολιτική δομή της Γαλλίας διαμορφώθηκε ως αποτέλεσμα μιας μακράς συνταγματικής ανάπτυξης και της επανειλημμένης εναλλαγής των δημοκρατικών και μονοκρατικών μοντέλων κυβέρνησης. Η μοναδική ιστορία της χώρας έχει προκαλέσει πολλά χαρακτηριστικά του συστήματος ισχύος της. Ο αρχηγός του κράτους είναι ο πρόεδρος, ο οποίος διαθέτει αρκετά ευρείες εξουσίες. Ποια θέση κατέχει ο πρωθυπουργός της Γαλλίας στο πολιτικό σύστημα; Για να απαντήσουμε σε αυτή την ερώτηση, είναι απαραίτητο να στραφούμε στην προέλευση του σημερινού συντάγματος της χώρας.
Πέμπτη δημοκρατία
Το τέλος του Β Παγκοσμίου Πολέμου ήταν το σημείο εκκίνησης της σύγχρονης πολιτικής ιστορίας στη Γαλλία. Η απελευθέρωση της χώρας από τη φασιστική κατοχή έδωσε ώθηση στη δημιουργία ενός δημοκρατικού συστήματος και στην υιοθέτηση ενός κατάλληλου συντάγματος. Ο νέος θεμελιώδης νόμος τέθηκε σε ισχύ το 1946. Η ιστορική περίοδος ξεκίνησε με αυτήν, η οποία ονομάστηκε Τέταρτη Δημοκρατία (οι τρεις προηγούμενες δημιουργήθηκαν και καταργήθηκαν μετά τη Γαλλική Επανάσταση).
Το 1958, η απειλή του εμφυλίου πολέμου ανάγκασε το σύνταγμα να αναθεωρηθεί και η δύναμη του προέδρου να ενισχυθεί, η οποία τότε ήταν ο στρατηγός Charles de Gaulle. Αυτή η πρωτοβουλία υποστηρίχθηκε από τα αστικά κόμματα που είχαν πλειοψηφία στο κοινοβούλιο. Ως αποτέλεσμα αυτών των γεγονότων, η πολιτική ιστορία της χώρας εισήλθε στην εποχή της Πέμπτης Δημοκρατίας, η οποία συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
Σύνταγμα
Ένας από τους σημαντικούς συμβιβασμούς που επιτεύχθηκαν κατά τις διαπραγματεύσεις μεταξύ του στρατηγού Charles de Gaulle και των μελών του κοινοβουλίου ήταν η συμφωνία για τον διαχωρισμό των καθηκόντων μεταξύ του Προέδρου και του Πρωθυπουργού της Γαλλίας. Μαζί αναπτύχθηκαν αρχές που αποτέλεσαν τη βάση του νέου συντάγματος. Προβλέπουν την εκλογή του αρχηγού κράτους αποκλειστικά με καθολική ψηφοφορία, τον υποχρεωτικό διαχωρισμό των τριών κλάδων κυβέρνησης και ανεξάρτητου δικαστικού σώματος.
Ο νέος θεμελιώδης νόμος θέσπισε μια μορφή κυβέρνησης που συνδυάζει τα χαρακτηριστικά μιας προεδρικής και κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Το Σύνταγμα του 1958 δίνει στον αρχηγό του κράτους το δικαίωμα να διορίζει μέλη του υπουργικού συμβουλίου. Ωστόσο, η κυβέρνηση, με τη σειρά της, είναι υπεύθυνη στο κοινοβούλιο. Ο θεμελιώδης νόμος της Πέμπτης Δημοκρατίας αναθεωρήθηκε αρκετές φορές σε σχέση με την παροχή ανεξαρτησίας στις αποικίες και την κατάργηση της θανατικής ποινής, αλλά οι βασικές αρχές της παρέμειναν αμετάβλητες.
Πολιτική δομή
Το σύστημα της κρατικής εξουσίας περιλαμβάνει τον πρόεδρο, τον πρωθυπουργό της Γαλλίας, την κυβέρνηση και το κοινοβούλιο, χωρισμένο σε δύο σπίτια: την Εθνική Συνέλευση και τη Γερουσία. Επιπλέον, υπάρχει ένα συνταγματικό συμβούλιο. Πρόκειται για συμβουλευτικό όργανο αποτελούμενο από βουλευτές και μέλη της κυβέρνησης.
Ρόλος του προέδρου
Το Σύνταγμα του 1958 αντανακλά τις απόψεις του στρατηγού Charles de Gaulle για την κυβέρνηση. Ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα του θεμελιώδους νόμου της Πέμπτης Δημοκρατίας είναι η συγκέντρωση της πολιτικής εξουσίας στα χέρια του προέδρου. Ο αρχηγός του κράτους έχει σημαντική ελευθερία δράσης στο σχηματισμό ενός νέου υπουργικού συμβουλίου και προσωπικά επιλέγει υποψηφίους για ανώτερες θέσεις στην κυβέρνηση. Ο πρωθυπουργός της Γαλλίας διορίζεται από τον Πρόεδρο. Η μόνη προϋπόθεση για τελική έγκριση στη θέση αυτή είναι η εμπιστοσύνη της Εθνοσυνέλευσης σε σχέση με τον υποψήφιο που ορίστηκε από το πρώτο πρόσωπο της χώρας.
Ο αρχηγός του κράτους είναι εφοδιασμένος με ειδικές εξουσίες στον τομέα της νομοθεσίας. Οι πράξεις που εγκρίνονται από το κοινοβούλιο δεν τίθενται σε ισχύ παρά μόνον εφόσον εγκριθούν από τον πρόεδρο. Έχει το δικαίωμα να επιστρέψει το λογαριασμό για επανεξέταση. Επιπλέον, ο αρχηγός του κράτους εκδίδει διατάγματα και διατάγματα που απαιτούν έγκριση μόνο από τον γάλλο πρωθυπουργό.
Ο Πρόεδρος της Πέμπτης Δημοκρατίας είναι ο επικεφαλής του εκτελεστικού κλάδου της κυβέρνησης και ταυτόχρονα έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει το έργο του νομοθετικού σώματος της χώρας σε κάποιο βαθμό. Η πρακτική αυτή εντάσσεται στην έννοια που πρότεινε ο Charles de Gaulle ως εθνικός ηγέτης που ενεργεί ως γενικός διαιτητής.
