Ο μύθος είναι ο πρώιμος τύπος και μορφή συνείδησης και η αντανάκλαση του γύρω κόσμου σε αυτό. Οι ιδιαιτερότητες της μυθολογικής κοσμοθεωρίας είναι ότι ο ίδιος ο μύθος είναι η παλαιότερη ιστορική μορφή της επίγνωσης της περιβάλλουσας πραγματικότητας από το άτομο. Ο μύθος συγκεντρώνει και περιπλέκει την αρχική γνώση ενός ατόμου, τους κανόνες της ρύθμισης της ατομικής και κοινωνικής σκέψης και συμπεριφοράς, καθώς και τα καλλιτεχνικά και αισθητικά κριτήρια, τον συναισθηματικό σχεδιασμό και τα κριτήρια αξιολόγησης της ανθρώπινης δραστηριότητας.
Η μυθολογία, σύμφωνα με αρκετούς επιστήμονες, εμφανίζεται μπροστά σε έναν σύγχρονο άνθρωπο, όχι μόνο ως ένα είδος λεκτικής δημιουργικότητας, η πηγή της οποίας είναι η ανθρώπινη φαντασία. Η μυθολογία έχει επίσης ένα κίνητρο όχι μόνο για την ικανοποίηση της ανθρώπινης περιέργειας και για την εξεύρεση απαντήσεων σε καίρια ερωτήματα της ζωής. Η μυθολογική κοσμοθεωρία λειτουργεί ως ένας αναπόσπαστος μηχανισμός της κοινωνικής ρύθμισης της κοινωνίας, άλλος ένας αντικειμενικός μηχανισμός, αφού σε κάποιο στάδιο της ανάπτυξής της η κοινωνία αρχίζει να αισθάνεται ιδιαίτερα την ανάγκη για μια τέτοια ρυθμιστική αρχή. Με αυτή την ιδιότητα, η μυθολογική κοσμοθεωρία εκδηλώνεται ως ένας τρόπος διατήρησης της φυσικής και ανθρώπινης αρμονίας και της ψυχολογικής ενότητας των ανθρώπων.
Η ιδιαιτερότητα της μυθολογικής κοσμοθεωρίας συνίσταται στο γεγονός ότι παράγεται και αναδημιουργείται σε νέες γενιές όχι με ορθολογική λογική και ιστορική εμπειρία προηγούμενων γενεών, αλλά με αποσπασματικές εικόνες του κόσμου που έχουν καθαρά ατομικό και εικονιστικό χαρακτήρα. Μέσα στο πλαίσιο μιας τέτοιας εικόνας, της φύσης, των κοινωνικών φαινομένων αντανακλάται και παρακινούνται σε τέτοιο προβληματισμό μόνο στο βαθμό που υπάρχει ανάγκη για τον ίδιο τον λαό σε αυτόν τον προβληματισμό.
Η μυθολογική κοσμοθεωρία σε αυτό το στάδιο της διαμόρφωσης της κοινωνίας χαρακτηρίζεται κυρίως από την αγνοία των μεθόδων αιτιώδους - περιγραφικής πραγματικότητας, με αποτέλεσμα η εικόνα του κόσμου να εμφανίζεται μόνο στο χωροχρονικό του σχεδιασμό (για παράδειγμα, στους μη ρεαλιστικούς όρους της ζωής των ανθρώπων, τον εκφυλισμό και την ανάστασή τους σε διαφορετική ποιότητα κλπ..).
Το κύριο πράγμα στη μυθολογική συνείδηση είναι η εικόνα, η οποία, στην πραγματικότητα, διαφέρει τη μυθολογία από τη φιλοσοφία, όπου επικρατεί η λογική σκέψη. Παρ 'όλα αυτά, ο μύθος παρουσιάζει τον κόσμο σε ένα άτομο όχι μόνο με τη μορφή ενός παραμυθιού, αλλά με τέτοιο τρόπο, όπου μια ορισμένη ανώτερη αρχή είναι αναμφισβήτητα παρούσα. Αυτός ο παράγοντας στη συνέχεια γίνεται η βάση για το σχηματισμό «καθαρών» θρησκειών που ξεχωρίζουν από τη μυθολογία.
Η μυθολογική κοσμοθεωρία έχει ακόμα ένα χαρακτηριστικό - στον μύθο υπάρχει πάντα η παρουσία μιας αδιαίρετης αντιπροσώπευσης μεταξύ της φυσικής ουσίας και του ίδιου του ατόμου. Η κοινωνική σημασία αυτής της ενότητας ενσωματώνεται στις αρχές του κολεκτιβισμού, οι οποίες υποστηρίζουν ότι όλα σε αυτόν τον κόσμο υπόκεινται, αν το πρόβλημα επιλυθεί συλλογικά.
Με βάση αυτά τα χαρακτηριστικά, μπορεί να υποστηριχθεί ότι η κύρια λειτουργία της μυθολογικής συνείδησης και της κοσμοθεωρίας δεν βρίσκεται στο επίπεδο της γνωστικής δραστηριότητας, είναι καθαρά πρακτική και ο κύριος στόχος της είναι να ενισχύσει τη στερεότητα της κοινωνίας ή μέρους της. Ο μύθος, σε αντίθεση με τη φιλοσοφία, δεν εγείρει ερωτήματα και προβλήματα και δεν απαιτεί από το άτομο να έχει συνειδητά συνειδητή στάση απέναντι στο περιβάλλον.
Όμως, καθώς συγκεντρώνεται η πρακτική γνώση, ανακύπτει αντικειμενική ανάγκη να συστηματοποιηθεί ήδη στο επίπεδο της ορθολογικής δραστηριότητας και επομένως θεωρητικής. Επομένως, η μυθολογική συνείδηση αρχικά «διαλύεται» στο θρησκευτικό και στη συνέχεια δίνει προτεραιότητα στο φιλοσοφικό, παραμένοντας, εντούτοις, στη συνείδηση κάθε ατόμου με τη μορφή διανοητικών αναπαραστάσεων ενός συνηθισμένου επιπέδου.
